Uit de Vlissingse Courant, 10 juni 1933, p.5

En dan in 1933 te moeten denken dat we ondanks religie, cultuur, beschaving en litteratuur — in geen land ter wereld zijn boeken en kranten zoo goedkoop en gemeen goed geworden dan in Duitschland —, en zelfs ondanks de harde lessen van den wereldoorlog, bij onze naburen aan de Oostgrens nog aftandsche begrippen omtrent rassenverschil worden gevonden !

De talrijke groepen refuge's, die we iederen dag weer in onze straten ontmoeten, dreven ons gisteren als vanzelf naar de Schipperstraat, naar het centraal gebouw, vanwaar thans het belangrijke werk onder de uit Duitschland verdreven Joden uitgaat.

We vonden er dr. Herzberger, de ziel en voornaamste organisator van deze hulpactie, en konden ook nog even zijn enthousiasten medewerker, professor D. Cohen, ons van vroeger reeds bekend door zijn arbeid onder de Joodsche landverhuizers, de hand drukken.

Er is in deze dagen van overstelpende drukte geen tijd voor het toestaan van interviews : de zich van oogenblik tot oogenblik aanmeldende vluchtelingen, waaronder thans vooral intellectueelen, eischen den geheelen mensch, veroorloven den werkers in dit gebouw geen minuut om zich met andere bezoekers bezig te houden.

Toch beloofde ons dr. Herzberger in de a.s. week, wanneer het comite zal hebben vergaderd en de plannen voor de vervolgactie —men staat hier telkens voor nieuwe problemen, zal zijn vastgesteld; een meer gedetailleerde uiteenzetting van het werk te zullen geven.

Zooals we reeds opmerkten is het ruime gebouw in de Schipperstraat (nabij Prins Hendrikkade) nu het centraal punt der Joodsche hulpactie, vanwaar ook alles wat het werk aangaat wordt geadministreerd.

Men zou zich in dit gebouw met zijn bestuurszaal, zijn diverse spreek en wachtkamers, loketten en Duitsche opschriften in een scheepvaartbureau of hoofdkantoor van een fabrieksinstelling wanen.

Het „Komite für Jüdische Fluchlinge” aan den ingang, laat echter geen twijfel aan de werkelijke bestemming van het gebouw over.

Eenige voorkomende Amsterdamsche studenten nemen de wacht waar. Ze houden zich onafgebroken met hun Duitsche bezoekers bezig, geven hun vluchtige inlichtingen, dirigeeren ze in bepaalde gevallen naar vertrekken van comiteleden en zijn daarbij zelfs zoo ambitieus verdiept in hun werk, dat ze den fietsjongen van den Amsterdamschen Kantoorboekhandel in het Duitsch naar het doel van zijn komst vragen.

De doorgang naar de Schippersstraat vanuit de tuim van de Prins Hendrikkade. (25 Feb. 2021)

Waarop deze in heel correct Hollandsch—Duitsch antwoordt : „Ik kan uwe nicht goed versteen, meneer”.

„Wir bitten dringend um Ruhe”, lezen we in een der corridors, maar het geloop en gedraaf in de gangen, het eindeloos gerinkel van de telefoon en ratelen van de schrijfmachines, het komen en gaan van vluchtelingen spot met deze bede.

Met geldmiddelen van het comite, dat zich momenteel voor groote uitgaven ziet geplaatst, schijnt het deze week al bijzonder schriel gesteld.

Hoewel de letters van het desbetreffend affiche en het Duitsch aan duidelijkheid niets te wenschen overlaten, wordt het door groepen immigranten toch opvallend langzaam gelezen. „Wegen Geldrnangel kann in dieser Woche kein Taschengeld und kein Waschegeld ausgegeben werden.''. M.a.w. wegens geldgebrek deze week geen zak- of waschgeld beschikbaar.

Het centraal gebouw is dan ook geen asyl. Wel worden vandaaruit adressen van herbergzame Joodsche particulieren en logeergelegenheden aangewezen, eventueel tijdelijk door het comite bekostigd, raad verschaft, voor geleide of introductie gezorgd en den refugee's verder in alles terzijde gestaan.

Tijdens ons bezoek zagen we zelfs een 13 a 14jarigen jongen een der comitevertrekken binnenleiden. Een Duitsche vrouw vertelde ons dat de jongen zijn vaderland was ontvlucht, bevreesd het lot te zullen onder gaan van den 12jarigen Griinewald, een Joodsch gymnasiast, die zgn. per ongeluk door neo Nazi was doodgeschoten.

Men ontkomt in dit centraal gebouw dan ook niet aan den indruk dat er door de Joodsche vervolgden in Duitschland onnoemlijk veel geleden is en nog geleden wordt, dat er zelfs Jodenmishandelingen van recenten datum zijn, en dat alles ondanks de geruststellen dementi's van herr Goebels.

't Is alles jammer en ellende wat men van de vervolgden verneemt, en met eenige menschenkennis neemt men ook waar, dat deze bannelingen noch liegen noch overdrijven.

Zooals we onlangs al eens opmerkten, wenscht de Amsterdamsche hulpactie het verblijf der vluchtelingen hier te lande allerminst te bevorderen. Integendeel wordt hun de doorreis naar Polen. Zwitserland enz, financieel mogelijk gemaakt. Natuurlijk ook naar Palestina, het land der vaderen, waarvoor de tusschenkomst van het Keren Hajesod noodig is. Dit reikt hiervoor het toelatingscertificaat uit, nadat door gegadigden aan de eischen hiervoor is voldaan, eischen die nog al bezwaarlijk moeten zijn.

De hulpactie heeft dus een tijdelijk karakter evenals de gelegenheid tot recreatie. Deze week bijv. wordt in de Zwanenburgerstraat een speciaal voor de vluchtelingen bestemde bibliotheek geopend, elders, o.m. in de Sarphatistraat, vinden ze gelegenheid tot conversatie en kamerspelen.

Onlangs merkten we op de sportterreinen aan den Middenweg zelfs een athletiek en voetbalclub van Joodsche vluchtelingen op. Een ruim clubhuis bleek voor hen in aanbouw. Wat deze Duitsche sporters in het bijzonder typeert — en hun in onze Noorsche Meimaand wel niet zal meegevallen zijn — is de absentie van een shirt. Zij speelden vrijwel allen in geen ander kleedingstuk dan een badbroek.

Uiteraard hebben onze refuge's ook hun eigen pers. Aanvankelijk werden veel onder hen gelezen eenige te Parijs en Praag verschijnende bladen van uitgeweken Duitsche republikeinen. Thans, nl. sedert begin Juni, beschikken hier de Duitsche vluchtelingen over een eigen geillustreerd orgaan : „Die Information”, onder directie en redactie van Erich W. Abraham, vroeger verbonden aan de Berlijnsche pers. Deze uitgave wordt verzorgd door de Holl. Uitgeversmaatschappij Gutenberg, alhier. Aan het blad verleenen verder bekende Duitsche letterkundigen, medici, economisten en juristen hun medewerking.

In no. 2 van ,,Die Information” trok onze aandacht een interview met Richard Tauber die hier thans galavoorstellingen geeft en waarin deze meedeelt voor eerst niet meer in Duitschland te willen zingen. Alleen zal hij zijn verplichtingen tegenover eenige gramofoonmaatschappijen aldaar nakomen.. Tauber maakt vervolgens een wereldtournee. Hij vertelde den interviewer nog dat zijn voorouders van vaders zijde Joden waren. Persoonlijk is hem nergens van antipathie gebleken. In België heeft men hem zelfs geestdriftig gehuldigd. Waaruit Tauber terecht concludeert, dat de kunst en kunstenaars internationaal zijn.

Actie baart reactie. Er is nu ook vanwege het comite tot afweer van het antisemitisme een geïllustreerd weekblad, „Waak” getiteld, verschenen, dat opzienbarende onthullingen doet over Jodenmishandeling en idem moord in Duitschland, zelfmoordlijsten publiceert enz. De voorpagina bevat een groote plaat : Hitler in fluistergesprek met den Dood, nadat de „Führer” hem zelfmoordwapenen in de hand heeft gedrukt. Het onderschrift luidt : „Mijn Onbekende Soldaat”.

Het is zeker wel opmerkelijk, dat Nederland nu reeds voor de tweede maal na den wereldoorlog asyl verleent aan Duitsche vluchtelingen, eerst aan den Duitschen keizer en den kroonprins, thans onder zoo geheel gewijzigde toestanden aan de door de Nazi's vervolgde Joden.

Wat deze laatsten betreft zijn we na een meer dan oppervlakkige kennismaking met den arbeid van het „comite voor Joodsche vluchtelingen” tot de conclusie gekomen, dat het een buitengewoon menschlievend werk verricht, waarvoor het den dank en steun verdient van alle rechtgeaarde Nederlanders.

Bron:

https://krantenbankzeeland.nl/issue/vco/1933-06-10/edition/0/page/5?query=herzberger%20prins%20hendrikkade

Dit bord kregen alle kinderen t.g.v. het 50 jarige jubileum van de firma, helaas na de dood van onze grootouders.

Na de resauratie van 2022: